Data: 20. 02. 2023 r
Opracowała: Psycholog Agnieszka Kopacz
Temat: Trening Umiejętności Społecznych – TUS
TUS, czyli Trening Umiejętności Społecznych, to forma pracy z grupą ukierunkowana na uczenie
się przez dzieci efektywnych sposobów funkcjonowania społecznego.
Wspierane są obszary:
-Emocje (rozpoznawanie, nazywanie i stopniowanie emocji)
-Normy społeczne (m.in. nawiązywanie kontaktu wzrokowego, tworzenie i
utrzymywanie granic, pomaganie innym),
-Komunikacja interpersonalna (np. umiejętność słuchania, reagowania na wypowiedzi
innych, zadawanie pytań)
-Rozwijanie teorii umysłu (np. rozumienie intencji drugiej osoby)
-Samowiedza i samoświadomość (m.in. odkrywanie swoich cech, mocnych i słabszych
stron)
-Asertywność
-Radzenia sobie w trudnych sytuacjach
-Współpraca
Zajęcia TUS są przeznaczone głównie dla dzieci i młodzieży przeżywających trudności
w relacjach. Trening szczególnie polecany jest dzieciom z autyzmem, zespołem Aspergera,
zaburzeniami zachowania oraz z ADHD. Zajęcia bardzo dobre efekty przynoszą też u dzieci
lękliwych, nieśmiałych i wycofanych. Uczestnikami treningu mogą być osoby, które mają
trudność w rozumieniu relacji społecznych, nie potrafią rozwiązywać konfliktów bez agresji,
radzić sobie z porażką, nawiązywać i utrzymywać relacje, zgodnie współpracować z innymi,
przestrzegać zasad i granic, rozumieć emocje swoje i innych, dostrzegać perspektywę innych
osób. Trening może być pomocny i dawać bardzo dobre efekty w codziennym funkcjonowaniu.
Niewielkie wsparcie może powodować dużą zmianę. Dodatkowo badania wskazują, że młodsi
uczestnicy TUS to grupa najbardziej podatna na uczenie się̨ i manifestująca mniejszy
negatywizm wobec zmian (za: Wojnarska, 2019). Oznacza to więc, że dzieci przedszkolne (od 4
roku życia) oraz wczesnoszkolne będą najlepszymi odbiorcami tego typu zajęć. U młodzieży,
dopasowanie programu do wieku i potrzeb grupy oraz większe możliwości nastolatków do
wglądu (przyjmowania różnych perspektyw w celu rozwiązania problemu), sprawia, że zajęcia
mogą przekształcić się w „grupę wsparcia” sprzyjającą omawianiu swoich trudności, a nawet
nawiązywaniu przyjaźni.
Goldstein (1981, 2001), twórca tej metody, opracował zbiór pięćdziesięciu umiejętności, które
uznał za najważniejsze dla prawidłowego funkcjonowania społecznego (m.in. słuchanie,
proszenie o pomoc, przyłączanie się, rozumienie innych, zadawanie pytań, poznawanie swoich
uczuć́ itp.). W tym założeniu ważnym narzędziem jest modelowanie prawidłowego zachowania
oraz ćwiczenie umiejętności przez odgrywanie scenek. Zdolność́ uczenia się̨ przez obserwację
umożliwia dziecku nabywanie umiejętność w bezpiecznych warunkach. Zajęcia są przestrzenią
do przetestowania i omówienia różnych sposobów reagowania, co wspiera ich generalizowanie
i wykorzystywanie poza salą zajęciową. Ważnym zadaniem prowadzących jest stworzenie
przestrzeni, w której uczestnicy będą się czuli bezpiecznie i swobodnie. Pozwoli to na
zdobywanie dobrych doświadczeń, a w efekcie przenoszenia nabytych umiejętności na inne
sfery życia.
Kształtowanie kompetencji społecznych jest bardzo ważną formą wspierania rozwoju dzieci.
Pomaga dzieciom w każdym wieku w wypracowaniu strategii radzenia sobie z codziennymi
sytuacjami oraz nazywania, rozumienia i regulowania emocji. Kompetencje społeczne decydują̨
o poziomie socjalizacji jednostki, jej dojrzałości do pełnienia rożnych ról społecznych –
początkowo ucznia/dziecka a później małżonka, rodzica czy pracownika. Wpływają na nasze
relacje z innymi oraz osiąganie celów życiowych. Wiąże się to nie tylko z osiąganiem sukcesów,
ale również z budowaniem samooceny oraz pewności siebie.
Bibliografia:
Goldstein, A. P. (1981). Social skills training. In response to aggression: Methods of control and
prosocial alternatives.
Goldstein, A.P., McGinnis, E. (2001). Skillstreaming. Kształtowanie młodego człowieka. Nowe
perspektywy nauczania umiejętności społecznych. Warszawa: KARAN.
Wojnarska, A. (2019). Uwarunkowania efektywności treningów umiejętności
społecznych. Edukacja-Technika-Informatyka, 10(1), 105-112.