Kształtowanie umiejętności czytania w przedszkolu

Dziecko   6 – letnie,  kończące  edukację  przedszkolną  powinno  być  dobrze  przygotowane  do  nauki  czytania  i  pisania.  Aby  dziecko  mogło  z  łatwością  nabywać  te  umiejętności,  musi  osiągać  odpowiedni  poziom  i  wzrokowej  i  słuchowej,  koordynacji  wzrokowo – ruchowej  oraz  orientacji  przestrzennej.

Jeśli  u  dziecka  kończącego  przedszkole  występują  zaburzenia  w  wyżej  wymienionych  obszarach,  może  ono  mieć  trudności  z  opanowaniem  umiejętności  czytania  i  pisania,  co  w  konsekwencji  może  być  przyczyną  niepowodzeń  szkolnych  oraz  idących  za  tym  dalszych  konsekwencji,  takich  jak  niska   samoocena,  brak  motywacji,  fobia  szkolna. 

Wiek przedszkolny jest niezmiernie ważnym okresem w rozwoju dziecka. Cechuje się intensywnym rozwojem sprawności ruchowej, w tym manualnej. Sprawność manualna jest istotna w życiu codziennym dziecka, wiąże się z wykonywaniem czynności samoobsługowych  i   manipulacyjnych. Od  tego zależy,  jak  opanuje  ono  zdolność  pisania.  Dziecko  powinno  mieć  sprawną  rękę  by  umieć  zapisać  litery  w  liniaturze.  Bardzo  ważna  jest  też  prawidłowa  artykulacja.   Zatem  kształtowanie  gotowości  do  nauki  czytania  i  pisania  obejmuje:

–  doskonalenie  spostrzegawczości  i  pamięci  wzrokowej  oraz  orientacji  przestrzennej;

–  wyrabianie  wrażliwości  i  pamięci  słuchowej;

–  rozwijanie  sprawności  manualnej  i  koordynacji  wzrokowo – ruchowej.

Ćwiczenie tych  funkcji może odbywać się w czasie zajęć przedszkolnych, jak i w domu- podczas codziennych zabaw.

Ćwiczenia dużej motoryki

Ćwiczenia dużej motoryki, które przygotowują do rozwijania sprawności manualnej:

• zabawy i ćwiczenia kształtujące orientację w schemacie ciała;
• chodzenie wzdłuż linii narysowanej kredą na podłodze;
• chodzenie bokiem i tyłem;
• skakanie na dwóch i na jednej nodze, wskakiwanie do kółka, podskakiwanie;
• zabawy z piłką (toczenie piłki po podłodze, strzelanie do bramki, podrzuty, chwyt rękami w leżeniu na podłodze, dmuchanie w parach na piłkę).

Ćwiczenia małej motoryki

Ćwiczenia małej motoryki, które usprawniają palce i dłoń:

• ćwiczenia dłoni – wymachy, krążenia, uderzenia, pocierania, otwierania, zamykania;
• zabawa w pociągi – ruch rąk naśladuje obroty kół, przy okazji można poćwiczyć artykulację;
• zabawa w gotowanie obiadu – naśladowanie wałkowania ciasta, mieszania gęstej zupy, kręcenia kranem, ubijania piany;
• wszelkie ćwiczenia na kartkach (łączenie kropek, kalkowanie itp.) z zachowaniem porządku od lewej do prawej.

Ćwiczenia percepcji wzrokowej

Ćwiczenia percepcji wzrokowej mające na celu ćwiczenie spostrzegania wzrokowego oraz analizy i syntezy wzrokowej:

• dobieranie par obrazków;
• odnajdowanie szczegółów na obrazkach;
• składanie części z obrazka.

Ćwiczenia percepcji słuchowej

Ćwiczenia percepcji słuchowej mające na celu udoskonalanie słuchu fonemowego:

• rozpoznawanie głosów zwierząt, instrumentów;
• powtarzanie rytmu wystukiwanego przez inną osobę;
• dzielenie wyrazów na sylaby;
• słuchanie tekstów, odpowiadanie na pytania;
• recytowanie wierszy, śpiewanie piosenek. 

Rozbudzanie zainteresowań

Rozbudzanie zainteresowań książką oraz wprowadzenie w świat liter:

• wizyty w bibliotece;
• wspólne czytanie bajek z nauczycielką oraz rodzicami;
• wykorzystywanie czasopism dziecięcych i bajek w pracy z dziećmi (np. częste sięganie po książki nie tylko w celach relaksacyjnych, ale i edukacyjnych);
• czytanie wraz z dziećmi książek z dużymi literami i obrazkami – dzieci uczestniczą w procesie czytania, zastępując obrazek słowem;
• zapoznanie przedszkolaka z obrazem graficznym jego imienia oraz innych często używanych przedmiotów (np. stół, krzesło – elementy globalnego czytania);
• dostrzeganie podobieństw i różnic w wyglądzie liter, imion kolegów.

INFORMACJE  DLA  RODZICÓW

1. Litera jest znakiem graficznym, a głoska jej odpowiednikiem słuchowym. Litery widzimy i piszemy, głoski słyszymy i wymawiamy (liter w wyrazie może być więcej niż głosek, np.: sz, cz, dz).
2. Spółgłoski należy wymawiać w miarę możliwości bez przygłosu w postaci „y” który w późniejszym okresie może utrudniać dziecku naukę czytania.
3. Przy wyodrębnianiu pierwszej i ostatniej głoski w wyrazie najlepiej jest zaczynać od wyrazów rozpoczynających i kończących się samogłoskami.
4. Stopień trudności materiału językowego do analizy i syntezy głoskowej i sylabowej

• jednosylabowe wyrazy 2-głoskowe typu ul,
• jednosylabowe wyrazy 3-głoskowe typu las,
• dwusylabowe wyrazy 4-głoskowe typu wo-da,
• dwusylabowe wyrazy 3-głoskowe typu o-sa
• jednosylabowe wyrazy 4- lub 5-głoskowe typu wilk, kret, sklep,
• dwusylabowe wyrazy 5-głoskowe typu bra-ma, pa-lec,
• dwusylabowe wyrazy 5-głoskowe typu lal-ka,
• trzysylabowe wyrazy 6-głoskowe typu to-po-la

            Zaproponowane  ćwiczenia  przynoszą  efekty  wówczas,  kiedy  będą  dla  dziecka  formą  zabawy. Pamiętajmy, aby  nie  przemęczać  dziecka  zbyt  dużą  ilości zabaw  i  ćwiczeń  w  ciągu  dnia,  aby  go  nie  zniechęcić.  Nie  zapominajmy  również,  że  dziecko wszelkie  formy  aktywności  podejmuje  chętniej,  jeśli  wykonuje  je   wspólnie  z  rodzicami,  dla  rodzica  natomiast  może  być  to  wspaniała  forma  spędzania  czasu  ze  swoim  dzieckiem.

Opracowała:  Justyna  Gawron