Inteligencja emocjonalna to cecha umożliwiająca dziecku skuteczne zachowanie się wobec ludzi, zadań, sytuacji. Charakteryzuje się samokontrolą, zapałem, wytrwałością, zdolnością do motywacji.
Jest to:
- empatia
- zdolność odczuwania stanów emocjonalnych innej osoby,
- umiejętność wyrażania i rozumienia uczuć,
- umiejętność kontrolowania własnych emocji, np. złości,
- niezależność,
- umiejętność dostosowania się do zmian,
- zdolność budzenia sympatii,
- umiejętność rozwiązywania problemów,
- wytrwałość,
- przyjazny stosunek do ludzi i świata,
- okazywanie szacunku innym,
- asertywność
Emocjonalność człowieka jest uważana jako wrodzona zdolność i należy ją kształtować przez całe życie. Inteligencja emocjonalna kształtuje się już od samego urodzenia dziecka i z chwilą przyjścia na świat rodzice są nieodłącznym elementem rozwoju ich osobowości. Rodzice są najważniejszym ogniwem rozwoju emocjonalnego dziecka. Codzienny kontakt z rodzicami nawet ten najmniejszy ma ogromnie ważne znaczenie, ciągłe powtarzanie tych samych zwrotów, zachowań wpływa na emocjonalny światopogląd i umiejętności każdego dziecka, a tym samym na kształtujący się charakter. By wychować dziecko inteligentnie emocjonalne sami muszą być dla nich przykładem. Rodzice powinni się przyznawać do swoich błędów, akceptować i darzyć pełną miłością swoje dzieci. To, w jaki sposób zostaną wychowane przez rodziców z pewnością zaowocuje w przyszłości. Rodzina jest ważnym i najważniejszym ogniwem w rozwoju obszarów inteligencji emocjonalnej, każde dziecko jednak rozwija się inaczej i dla każdego dziecka należy poświęcić odpowiednią ilość czasu. Rodzice powinni uczyć od najmłodszych lat radzić sobie z własnymi uczuciami, wtedy ułatwia to dziecku orientować się w zakresie stanów emocjonalnych, doświadczonych przez innych ludzi. Dzięki temu uczą się również panowania nad gniewem, umieć przepraszać, radzić sobie ze stresem. Od najmłodszych lat należy rozmawiać z dzieckiem na temat reguł obowiązujących w społeczeństwie. Nie wyśmiewaj leków dziecka, rozmawiaj o swoich emocjach, pomóż maluchowi w nazywaniu swoich uczuć.
Należy rozwijać wyobraźnię poprzez wcielanie się w różne postacie i odgrywanie scenek. Konieczność wcielenia się w kogoś innego uczy malucha przyjmowanie perspektywy patrzenia na innych ludzi. Zadawaj pytania dziecku, jak się czuje, co by czuło, gdyby coś się stało, jak zachowałoby się na miejscu np. bohatera jakiejś książeczki. To uczy dziecko akceptować własne wady i niedoskonałości. Nie stawiaj zbyt wygórowanych wymagań, by nie przestało wierzyć we własne możliwości. Należy zachęcać dziecko do nawiązywania kontaktów i zawierania przyjaźni. Podkreślaj rolę przyjaciela w życiu człowieka. Trzeba również uczyć dziecko radzenia sobie z negatywnymi emocjami, ze stresem, frustracją.
W rodzinie ważna jest otwartość uczuć. Nie żałujmy słowa” kocham”. Należy mówić te słowo z odpowiednio ciepłym, głosem, z dużą czułością, by dziecko otrzymało pozytywny ładunek emocjonalny. I by mogło nauczyć się prawidłowego znaczenia słowa „kocham”.
O rozwoju każdej umiejętności wchodzącej w skład inteligencji emocjonalnej decyduje wszystko, co dzieje się w okresie obejmujących kilka lat dzieciństwa. Okres ten jest przedziałem czasowym w którym można pomóc dziecku wykształcić dobre nawyki emocjonalne. Należałoby wyposażyć dzieci w takie sposoby okazywania i odbierania uczuć
z którego będą mogły korzystać w przyszłości w kontaktach z najbliższymi: rodzicami, przyjaciółmi, współpracownikami. Umiejętności emocjonalne jak np. panowanie nad impulsami i prawidłową interpretacją sytuacji społecznych można się wyuczyć.
Kontakt emocjonalny między dzieckiem a rodzicem zwłaszcza matką ma ogromne znaczenie dla prawidłowego rozwoju dziecka sprzyja kształtowaniu się określonych postaw, zachowań.
Do 6 roku życia dziecko lepiej potrafi zrozumieć własne emocje i innych osób, mówienie
o emocjach jest zdecydowanie prostsze. Wiek przedszkolny jest związany z przeżywaniem różnorodnych i zróżnicowanych uczuć.
Ucz dziecko dostrzegać i akceptować wady- maluch musi wiedzieć, że nikt nie jest doskonały, a popełnienie błędów leży w ludzkiej naturze. Rodzice pod żadnym pozorem nie powinni wymagać od dziecka absolutnej perfekcji! Wdrażanie malucha w sprawy rodzinne uczy go, jak radzić sobie ze stresem, rodzicom zaś pozwala uniknąć atmosfery napięcia
i niedomówień, którą dziecko doskonale wyczuwa.
Zachęcaj malucha do poznawania świata- pokaż, że rzeczywistość jest piękna, kryje w sobie wiele tajemnic. Zachęcaj je również do nawiązywania przyjaźni- znalezienie bliskiej osoby, doskonale wykształca w dziecku zdolności interpersonalne.
Kształtuj wytrwałość dziecka- Nidy nie bagatelizuj pomysłów malucha, wspieraj gdy popada w rezygnacje lub frustrację. Ucz przy tym malucha prosić o pomoc oraz korzystać z niej
w odpowiedni sposób. Dziecko powinno mieć świadomość, że każdy problem ma jakieś rozwiązywania, a sztuką jest znalezienie najlepszego wyjścia z sytuacji kryzysowej
DEKALOG – TO CO WAŻNE
NIE SKRACAJMY OKRESU DZIECIŃSTWA przez ograniczanie dziecku czasu na zabawę, spotkania z kolegami, odpoczynek. To sprzyja zdrowiu i uspokaja psychikę. Zajęcia dodatkowe planuj, tak by nie przeciążać ucznia nadmiarem obowiązków.
DOSTRZEGAJMY I CHWALMY każdy oryginalny pomysł dziecka-to je zachęci do twórczej pracy. Krytykujmy oszczędnie i zasłużenie. Unikajmy porównywania do innych dzieci.
STARAJMY SIĘ JE UCZYĆ DOBRYCH, bezkonfliktowych relacji z rówieśnikami i osobami dorosłymi, pokazujmy mu przykłady takich zachowań, tłumaczmy, dlaczego tak właśnie należy się zachować.
OKAZUJMY MU, ŻE Z OPTYMIZMEM PATRZYMY NA JEGO PRZYSZŁOŚĆ zapewnijmy, że zawsze może na nas liczyć. Będzie czuło nasze psychiczne wsparcie i chętniej słucha ewentualnych rad.
NIE NISZCZMY INDYWIDUALNOŚCI swojego dziecka, musimy zrozumieć , że jest ono odrębnym człowiekiem. Nie obarczajmy go swoimi niezrealizowanymi planami, marzeniami. Zamiast zniechęcać je do realizowania własnych pragnień i planów , doradzajmy, jak je urzeczywistnić i starajmy
się mu w tym pomóc.
UCZMY DZIECKO, że nie zawsze musi być górą w kontaktach z innymi ludźmi. Wytłumacz, że lepiej być skutecznym, niż mieć przewagę.
NIE WYKRĘCZAJMY DZIECKA WE WSZYSTKIM. Musi doświadczyć na własnej skórze swoich wyborów i ich konsekwencji, nawet jeśli czasem są dla niego nieprzyjemne.
ZNIECHĘCAJMY DO ŚLEPEGO ULEGANIA MODZIE. Pokazuj, że prawdziwa atrakcyjność człowieka ma niewiele wspólnego z jego powierzchnością a znaczenie więcej ze sposobem bycia, kreatywnością, pogodą ducha, umiejętnością okazywania pozytywnych uczuć.
PAMIĘTAJ, ŻE CZAS POŚWIĘCINY DZIECKU ORAZ AUTENTYCZNE ZAINTERESOWNAIE JEGO SPRAWAMI SĄ O WIELE CENNIEJSZE OD DROGIEJ ZABAWKI, UBRANIA CZY NAJBARDZIEJ NAWET ATRAKCYJNEGO PREZENTU.
Literatura:
1. Jolanta Koba, „Jak rozwijać inteligencje emocjonalną”
2. Monika Praś, „Inteligencja emocjonalna u dzieci w przedszkolu”
3. Urszula Oren, „Rozwijanie inteligencji emocjonalnej u dzieci 6 letnich w procesie dydaktyczno – wychowawczym”
