Wychowywać to kochać i wymagać. Nagroda i kara.

Każdy rodzic chciałby, żeby jego dziecko zachowywało się w sposób społecznie akceptowany. Jeżeli podopieczny rozwija się prawidłowo, można zastosować w wychowaniu system nakazów i zakazów, ale tak, aby były one dostosowane do wieku młodego człowieka.Dzieci funkcjonują w ten sposób, że zawsze dążą do tego, aby zadowolić swoich rodziców i zdobyć ich aprobatę. Mądry rodzic potrafi to wykorzystać w procesie wychowania. Zadowolenie i aprobata okazywane dziecku, gdy dobrze się zachowuje, powodują, że chce ono je powtarzać . Dezaprobata, okazywana za każdym razem, gdy dziecko zachowuje się w sposób przez nas nieakceptowany, pozwala na wyeliminowanie zachowań ryzykownych. Korygowanie niewłaściwych zachowań musi być dla dziecka jednoznaczne, zrozumiała i nie wywoływać poczucia krzywdy. Nie może ono ani przez chwilę wątpić w fakt, że jest kochane, a rodzice mają dobre intencje. Małe dziecko, które np. próbuje ciągnąć psa za ogon jest w stanie zrozumieć i zareagować na ostro powiedziany zwrot „Nie wolno!” tylko wtedy, gdy rodzic jest opanowany i spokojny. Gdy krzyczy, można przypuszczać, że nie osiągnie zamierzonego celu w postaci zmiany zachowania u dziecka. Starszemu dziecku i nastolatkowi wystarczy jasno przedstawić i sprecyzować, co mu wolno, a czego nie wolno, następnie zaś, tylko egzekwować przestrzeganie zasad. Warto wspomnieć, że zasady można ustalać wspólnie z dzieckiem, co daje mu poczucie bycia ważnym. Nie należy stosować tzw. „kazań”, gdy dziecko zachowa się w sposób niewłaściwy, gdyż może to spowodować, że zacznie ono robić rodzicom na złość, bo będzie miało subiektywne poczucie krzywdy i braku zrozumienia przez rodziców. W rzeczywistości jest tak, że każda rodzina ma inne wymagania względem dzieci. Jedni rodzice dają dużą dozę swobody, podczas gdy inni – ściśle kontrolują postępowanie dziecka. Jednak to rodzice odpowiadają za ustalenie zasad panujących w rodzinie. Prawda jest taka, że łatwiej jest zapobiegać występowaniu niewłaściwych zachowań u dziecka , niż je później korygować, gdy już zaistnieją . Formą profilaktyki zachowań ryzykownych i niewłaściwych jest uczenie dziecka od najmłodszych lat poczucia odpowiedzialności za siebie i innych oraz szacunku dla otoczenia. Prowadzi to do systematycznego budowania samokontroli, która jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania w życiu dorosłym. Zdolność kontrolowania własnego zachowania nie bierze się z niczego . W procesie nabywania samokontroli dziecko wymaga wsparcia i przewodnictwa rodzicielskiego. Nie bez znaczenia jest także współpraca rodziny ze szkołą i nauczycielami w procesie socjalizacji dziecka .Wspólny front w egzekwowaniu przestrzegania zasad przez dziecko daje znacznie zwiększa szanse na wykształtowanie u młodego człowieka społecznie akceptowanych postaw opartych na przestrzeganiu ogólnie przyjętych zasad i norm społecznych. Nagroda i kara w wychowaniu dziecka przedszkolnego. W wychowaniu istnieją dwie płaszczyzny: nagroda i kara, rodzice więc wielokrotnie zastanawiają się jak długo tolerować złe, denerwujące zachowanie swojego dziecka? Jak surowa ma być kara? Kiedy i jak chwali Dlaczego na ogół dorośli mają tendencje do skąpienia dzieciom pochwał? Większość dorosłych łatwo dostrzega to co złe, podczas, gdy nad tym co dobre zbyt łatwo przechodzi do porządku dziennego - bo to przecież normalne, a za normalne nie ma co chwalić. Uczy to dziecko, że najważniejszą umiejętnością jest dostrzeganie negatywnych stron, a nie tego, co piękne i dobre.  Nagroda, pochwała Dzięki nim można dziecko znacznie skuteczniej skierować na drogę właściwego zachowania aniżeli przez karę, czy krytykę. Funkcje nagrody: - wzmacnia postępowanie pozytywne, - realizuje potrzebę uznania i sukcesu, - zachęca do podejmowania coraz trudniejszych zadań. Zasady skutecznych pochwał:   - pochwała nie powinna zawierać żadnego elementu krytyki ("No widzisz? dlaczego nie może tak być za każdym razem?"), - pochwała powinna być konkretna i opisowa (dorosły opisuje z uznaniem, co widzi lub czuje), - pochwała powinna być proporcjonalna do włożonego przez dziecko wysiłku, - pożądane zachowania dziecka muszą być systematycznie chwalne. Rodzaje stosowanych nagród: -  słowna aprobata postępowania dziecka, - uśmiech, - przytulenie, - wspólne atrakcyjne spędzenie czasu, np. wycieczka, - nagroda rzeczowa kojarzona przez dziecko z tym, za co ją otrzymało. Kilka zaleceń dotyczących pochwał: a) Upewnij się, czy twoja pochwała jest dostosowana do wieku dziecka. Kiedy małemu dziecku mówisz: "Widzę, że codziennie myjesz zęby", doświadcza ono dumy ze swojego zachowania. Jeżeli powiedz to samo do nastolatka, może czuć się urażony. b) Unikaj takiej pochwały, w której ukryta jest poprzednia słabość dziecka lub niepowodzenie: "A więc w końcu zagrałeś ten kawałek, tak jak powinieneś", "Wyglądasz dzisiaj ładniej niż wczoraj". c) Rujnuje najlepszą pochwałę wyraz "ale". "Cieszę się, że posprzątałeś łazienkę, ale szkoda, że wanna jest źle umyta". d) Lepiej unikać komunikatów: "Jestem z ciebie taka dumna", "Wiedziałam, że sobie z tym poradzisz" - wtedy bowiem dajemy wyraz bardziej własnej pewności siebie niż chwalimy dziecko. Lepiej powiedzieć "To było naprawdę trudne ćwiczenie. Możesz być z siebie dumny, że je wykonałeś". Pamiętaj: To nieprawda, że są dzieci, których nie ma za co chwalić. W każdym można dostrzec coś dobrego - trzeba tylko chcieć to dostrzec! Pochwała buduje w dziecku szacunek do samego siebie. Pochwały i zachęty: - pomagają dziecku w kształtowaniu samooceny, - dodają wiary we własne możliwości, - pomagają lepiej radzić sobie z problemami, - dają poczucie bezpieczeństwa. Sposób, w jaki chwalimy, nie jest obojętny. Nie każda pochwała jest dobra, nie każda powoduje zamierzony przez nas skutek. Lepiej zatem opisywać niż wychwalać. Przy wychwalaniu mogą pojawić się mieszane uczucia: zwątpienie w wiarygodność osoby chwalącej, niepokój, zaprzeczenie, skoncentrowanie się na własnej słabości. Czy warto chwalić dziecko? Chwalenie dziecka na pewno powinno być umiarkowane. Nie możemy go unikać – często rodzice nie chwalą, by dziecko nie spoczęło na laurach, by nadal się starało. Tymczasem chwalenie sprawia, że podejmuje ono coraz to nowe wyzwania. Samoocena dziecka Dzieci budują obraz własnej osoby w dużej mierze na podstawie tego, co słyszą na swój temat od innych, zwłaszcza znaczących dla nich osób. Rodzice, opiekunowie mogą więc bardzo wpłynąć na samoocenę dziecka. Dzieci, często ganione, mogą łatwo zapomnieć o swoich mocnych stronach. Doceniając starania i chwaląc dziecko, rozwijamy w nim odwagę. W jaki sposób nie chwalić dziecka? Pochwała powinna wywoływać pozytywne uczucia. Mieszane uczucia mogą powstać, jeśli chwaląc zostaniemy odebrani jako niewiarygodni lub wywołamy w chwalonej osobie zaprzeczenie czy obawę. Pochwały nie powinny też przywodzić na myśl naszej słabości czy wywołać niepokój, jak damy sobie radę następnym razem. Jak chwalić dziecko? Słowa, które oceniają mogą sprawić, że pochwała nie przyniesie zamierzonego efektu. Nie znaczy to, że należy rezygnować z naturalnych odruchów. Można jednak wzbogacić swoją wypowiedź. Zamiast „Jak pięknie posprzątałaś zabawki. Dobra dziewczynka.”, można powiedzieć: „Widzę, że wykonałaś dużo pracy. Klocki w pudełku, książki na półce, ubrania w szafie. Miło wejść do takiego pokoju.” Dzięki budowaniu pochwał w ten sposób, dzieci stają się bardziej świadome swoich możliwości, tego, co potrafią,. Bardziej szczegółowe wypowiedzi utwierdzają też dziecko w przekonaniu, że rodzic rzeczywiście dostrzegł jego sukces. Dziecko też ma prawo do błędów Dziecko ma prawo do niepowodzenia. Nadmierne chwalenie, codzienne, kilkakrotne zachwycanie się jego talentami, sukcesami, przesadny entuzjazm, przyniesie efekt odwrotny do zamierzonego. Dziecko może czuć dużą presję, myśleć, że nie ma prawa do błędu, bać się porażki.  Bądźmy uczciwi Najczęściej rodzice lubią chwalić swoje dzieci, a dzieci chcą być chwalone. Trzeba jednak pamiętać o tym, że wszyscy chcemy być traktowani uczciwie. Z czasem dzieci same rozpoznają, co jest godne pochwały, a co nie. Wspomogą je w tym także inne osoby, które mogą oceniać ich dzieła krytyczniej niż rodzice. Jeśli w takiej sytuacji rodzice będą próbowali wmówić, że wszystko, co dziecko robi, jest najlepsze na świecie, pochwały stracą swoją wartość. Doceniajmy to, co warto docenić Czasem trudno pochwalić efekt. Jednak, gdy dziecko włożyło w coś dużo starań, warto powiedzieć „podoba mi się, jak bardzo się starałeś!”. To dla niego może być ważne w osiągnięciu sukcesu w postaci końcowego efektu. Pomyślmy o tym, żeby dziecko nie zostało z poczuciem „no i co, że się starałem, skoro nie wyszło?”. Chwalmy to, co jest ważne Warto dzieci chwalić często, ale liczba pochwał powoduje, że są one mniej lub więcej warte. Przyglądajmy się momentom, w których dzieciom na czymś wyjątkowo zależy. Zwłaszcza wtedy dzieci potrzebują podkreślenia tego, co im się udało. Ponadto przekażemy w ten sposób im informację, że szanujemy ich potrzeby. Dla dzieci nasze dobre słowo jest bardziej zachęcające do różnych zachowań niż nagana za ich brak. O czym powinien pamiętać chwalący rodzic: 1. Twoje dziecko robi mnóstwo rzeczy wartych pochwały. 2. Chwal uczciwie. 3. Pamiętaj o wpływie chwalenia na dziecko. 4. Doceniaj nie tylko rezultaty, ale i pracę. 5. Podpowiedz dziecku, jeśli samo nie potrafi osiągnąć celu, ale go nie wyręczaj. 6. Chwal osiągnięcia ważne i trudne dla dziecka, by wspierać jego samodzielność. 7. Chwal rzeczy ważne dla nas, by zasygnalizować dziecku swoje potrzeby. 8. Nie chwal wszystkiego bezkrytycznie. 9. Miłość do dziecka okazuj na różne sposoby. Pochwała dobra, czyli szczera Jest jeszcze jedna ważna rzecz. Nie oszczędzaj dziecku pochwał. Pamiętaj jednak, że muszą być one szczere! W przypadku, gdy mu się coś nie uda nie mów, że jest super. Nie uwierzy Ci. Chwalenie dziecka na pewno powinno być umiarkowane. Nie możemy go unikać – często rodzice nie chwalą, by dziecko nie spoczęło na laurach, by nadal się starało. Tymczasem chwalenie znacznie zwiększa samoocenę dziecka i sprawia, że podejmuje ono coraz to nowe wyzwania. Dzieci budują obraz własnej osoby w dużej mierze na podstawie tego, co słyszą na swój temat od innych, zwłaszcza znaczących dla nich osób. Rodzice, opiekunowie mogą więc bardzo wpłynąć na samoocenę dziecka. Dzieci, często ganione i upominane, mogą łatwo zapomnieć o swoich pozytywnych cechach, mocnych stronach lub nawet ich nie odkryć! Doceniając starania i intencje dziecka i chwaląc je, rozwijamy w nim odwagę, umiejętność radzenia sobie z problemami, stawiania sobie kolejnych, większych celów. Warto więc popracować nad tym, by nasze pochwały były jak najbardziej efektywne. Kara Jest efektem przekroczenia przez dziecko jasnych granic, reguł. Konieczne jest więc określenie obowiązujących stałych zasad. Karać można tylko za takie czyny i zachowania, które są stale uważane za naganne. Funkcja kary - ukazanie konsekwencji złych zachowań Zasady skutecznych kar - kara powinna być nieunikniona – stosowana regularnie, za każdym razem, gdy wystąpi niepożądane zachowanie - kara powinna być ukierunkowana wyraźnie na dane zachowanie i być jego logiczną konsekwencją, - kara powinna być ograniczona pod względem czasu trwania i intensywności - przed wymierzeniem kary powinno się wysłuchać wyjaśnień dziecka Rodzaje skutecznych kar - kara naturalna (naprawienie szkody) - jasne wyrażanie swego smutku i zawodu, dezaprobaty dla zachowania dziecka - czasowe odebranie przyznanego przywileju Dlaczego klaps jest zły? -uczy dziecko załatwiania spraw za pomocą przemocy -burzy szacunek dziecka do samego siebie -podważa autorytet rodzica -upomnienia słowne przestają być wystarczającym sygnałem do zaprzestania niepożądanego zachowania działać, prowadzi to więc do eskalacji przemocy wobec dziecka Referat został opracowany z wykorzystaniem materiałów internetowych.