Data: 17. 02. 2025 r.
Opracowała: Eunika Jankowska
Temat: Ćwiczenia usprawniające grafomotorykę i sprawność manualną
Sprawność grafomotoryczna to umiejętność precyzyjnego posługiwania się narzędziami pisarskimi i rysunkowymi. Rozwija się stopniowo poprzez różnorodne doświadczenia ruchowe, począwszy od ogólnej sprawności ciała, a skończywszy na precyzyjnych ruchach rąk. Ćwiczenia manualne i grafomotoryczne są szczególnie ważne dla dzieci z trudnościami w tym zakresie. Powinny być atrakcyjne i dostosowane do wieku dziecka, a także prowadzone w atmosferze akceptacji i zabawy.
Cele ćwiczeń
- Poprawa sprawności manualnej w zakresie drobnych, precyzyjnych ruchów rąk.
- Rozwój motoryki małej i koordynacji wzrokowo-ruchowej.
- Doskonalenie orientacji przestrzennej i świadomości własnego ciała.
- Korygowanie nieprawidłowych nawyków ruchowych, takich jak nieprawidłowe napięcie mięśniowe dłoni czy nieprawidłowe trzymanie przyborów.
- Usprawnianie umiejętności posługiwania się przyborami piszącymi.
- Stymulowanie ogólnego rozwoju dziecka i rozwijanie jego zainteresowań.
- Przygotowanie do nauki pisania i zapobieganie trudnościom w nauce.
- Działanie relaksacyjne, uspokajające i ćwiczące koncentrację uwagi.
Wskazania do wykonywania ćwiczeń
- Niski poziom graficzny rysunków i pisma.
- Niechęć do rysowania i pisania.
- Zła pozycja ciała podczas pisania i rysowania.
- Nieprawidłowy sposób trzymania przyborów.
- Niewłaściwe napięcie mięśniowe ręki.
- Szybkie męczenie się podczas pisania i rysowania.
- Zbyt wolne tempo pisania i rysowania.
Przykłady ćwiczeń
Ćwiczenia te można podzielić na kilka kategorii, w zależności od obszaru, który rozwijają:
- Ćwiczenia motoryki dużej:
- Luźne wymachy rąk, krążenie ramion, klaskanie.
- Rzuty i chwyty piłki, zabawy z piłką, woreczkiem.
- Zamalowywanie dużych powierzchni, pogrubianie konturów.
- Chodzenie po wyznaczonej trasie, podskoki, przeskoki.
- Kreślenie w powietrzu dużych, płynnych ruchów.
- Podnoszenie i przenoszenie przedmiotów.
- Ćwiczenia motoryki małej:
- Chwytanie i manipulowanie przedmiotami o różnej wielkości i fakturze.
- Otwieranie i zamykanie pudełek.
- Nawlekanie koralików, makaronu.
- Cięcie nożyczkami.
- Praca z komputerem (myszka, klawiatura).
- Szycie, konstruowanie z klocków.
- Wypełnianie konturów, składanie obrazków z części.
- Ćwiczenia koordynacji wzrokowo-ruchowej:
- Swobodne ruchy rąk, kreślenie dużych linii.
- Kreślenie w powietrzu, na tablicy, piasku, dużym arkuszu.
- Wymijanie i pokonywanie przeszkód.
- Kolorowanie dużych figur.
- Ćwiczenia precyzji i koordynacji:
- Formowanie kulek z bibuły, lepienie z plasteliny.
- Wycinanie, montowanie konstrukcji, układanie obrazków z części.
- Dopasowywanie przedmiotów do otworów.
- Wydzieranie, wycinanie po liniach, obrysowywanie szablonów.
- Rysowanie po liniach, labiryntów, kalkowanie, kopiowanie.
- Zakreskowywanie, zamalowywanie, łączenie kropek.
- Pisanie wzorów literopodobnych.
- Zabawy z palcami:
- Uderzanie palcami o blat stołu, przeplatanie palców.
- Zabawy paluszkowe (np. „Wiosenna burza”, „Rodzinka”, „Paluszki się budzą”).
- Ćwiczenia usprawniające mięśnie dłoni i palców:
- Modelowanie z mas plastycznych, zwijanie włóczki.
- Bazgranie kredką, ugniatanie papierowych kul.
- Rysowanie kół, wydzieranie, wycinanie.
- Rysowanie ruchami poziomymi, pionowymi, falistymi, okrężnymi.
- Odwzorowywanie, obrysowywanie, kalkowanie, stemplowanie.
- Pisanie i rysowanie po śladzie.
- Wciskanie pinezek, obrysowywanie szablonu.
- Kopiowanie, układanki klockowe, nawlekanie koralików.
- Ściskanie piłeczek.
- Nauka prawidłowego trzymania przyborów do pisania.
- Ćwiczenia graficzne:
- Rysowanie na różnym papierze, różnymi przyborami.
- Malowanie farbami, kreślenie linii, łączenie punktów.
- Obrysowywanie szablonów, odtwarzanie liter i wyrazów.
- Opracowywanie kształtu liter i ich połączeń.
- Kreślenie po śladzie, zamalowywanie, wklejanie wycinanek.
- Kalkowanie, kolorowanie, rysowanie dywanika.
- Wydzieranki, wyszywanie, majsterkowanie.
Podsumowanie
Rozwijanie sprawności grafomotorycznej i manualnej u dzieci to niezwykle istotny element ich prawidłowego rozwoju. Warto zadbać o to, by proponowane ćwiczenia były zróżnicowane, interesujące i dostosowane do indywidualnych potrzeb oraz możliwości każdego dziecka. Pamiętajmy, że kluczem do sukcesu jest radosna atmosfera podczas ćwiczeń i zachęcanie dziecka do zabawy poprzez ruch.