Data: 07. 11. 2021 r
Opracowała:
Małgorzata Garbacz
W jaki sposób budować relacje nauczyciel-rodzic w zaspokajaniu potrzeb rozwojowych dzieci?
„Połączenie sił to początek, pozostanie razem to postęp, wspólna praca to sukces”
Henry Ford
Nie ma nic piękniejszego, jak radość z prawidłowego rozwoju własnego dziecka. Od najmłodszych lat rodzice starają się stwarzać jak najlepsze warunki do wzrostu, nie tylko fizycznego, ale na każdej płaszczyźnie życia dziecka. W tym celu należy dziecko otoczyć odpowiednią troską, uczuciami, stworzyć warunki , by mogło poznawać środowisko
i otaczający go świat. Należy także wpajać odpowiednie wzorce, zasady funkcjonowania oraz normy obowiązujące w rodzinie czy najbliższym środowisku społecznym. Pozwala to kształtować młodą osóbkę, doskonalić jej szkielet osobowości i szereg pożądanych cech.
Gdy nadchodzi wyczekiwany moment, dziecko rusza odkrywać świat. Poza domem rodzinnym, domem staje się także przedszkole. Tam dziecko zdobywa różne doświadczenia, zawiera pierwsze przyjaźnie, uczy się rozpoznawać emocje swoje i rówieśników. Przechodząc przez ten etap niezbędna jest prawidłowa umiejętność komunikacji, ale nie tylko najmłodszych lecz także rodziców z nauczycielem prowadzącym czy wychowawcą grupy. Podobnie dzieje się w edukacji wczesnoszkolnej. By dziecko mogło prawidłowo funkcjonować, a w grupie czy klasie panowała odpowiednia atmosfera, relacje rodzic-nauczyciel muszą być klarowne i satysfakcjonujące obie strony. Bowiem uczestniczenie rodziców w życiu przedszkola czy szkoły jest istotnym elementem całej pracy wychowawczej nauczyciela. Tym samym wychowanie jest skuteczniejsze, im mocniej oparte jest na współdziałaniu rodzic-nauczyciel.
Wszystkie możliwe formy współdziałania i współpracy ze szkołą stanowią w rzeczywistości praktyczną odsłonę praw i obowiązków rodziców, które zostały zapisane w Europejskiej Karcie Praw i Obowiązków Rodziców. Dokument został opracowany przez Europejskie Stowarzyszenie Rodziców (EPA) i przyjęty w 1992 r. Podkreśla istotne miejsce rodziców w systemie edukacyjnym, a także w społeczności lokalnej. Razem z Powszechną Deklaracją Praw Człowieka oraz Konwencją o Prawach Dziecka zwraca uwagę, na fakt, iż rodzice mogą wymagać od osób i instytucji odpowiedzialnych za edukację formalną ich dziecka, by respektowano ich prawa do wiodącej i aktywnej roli w jego edukacji. Rodzice mają również obowiązki wobec dziecka i szkoły. Karta została opracowana tak, iż każde prawo przedstawiono w odniesieniu do związanego z nim bezpośrednio obowiązku. Podstawą współpracy rodziców i szkoły jest przede wszystkim partnerstwo i zaufanie, oparte na wzajemnym poszanowaniu praw i obowiązków. Rodzice mają prawo wyboru takiej drogi edukacji i wychowania dla swoich dzieci, która jest najbliższa ich przekonaniom i wyznawanym wartościom. Ponadto podczas budowania dobrego kontaktu z rodzicami konieczne jest przeprowadzenie: diagnozy wzajemnych relacji, analizy wzajemnych trudności, uzgodnienia oczekiwań, ustalenia jasnych reguł współpracy, opracowania porozumienia w pokonywaniu trudności.
Najczęściej stosowaną formą współpracy w placówkach edukacyjnych są indywidualne spotkania z rodzicami uczniów w ramach dyżuru popołudniowego nauczyciela , ustalane wg potrzeb np. raz w miesiącu. Ważne jest , aby:
- takie spotkania odbywały się w wydzielonym pomieszczeniu,
- w godzinach dogodnych dla rodziców,
- konieczne jest eliminowanie pośpiechu, aby nie sprawiać wrażenia , że rodzic przeszkadza nauczycielowi,
- rodzice muszą mieć pewność, że treść rozmów zostanie zachowana w tajemnicy.
Konieczne są również spotkania ,,ogólnoklasowe”, tzw. wywiadówki.
Do każdego spotkania trzeba się należycie przygotować, dobrze jest stworzyć sobie ramowy plan przebiegu takiego spotkania. Ważne jest, by:
- język dostosowany był do poziomu odbiorcy,
- nauczyciel powinien rzeczowo i krótko informować o aktualnościach klasowych i szkolnych,
- zbierać opinie, uwagi i sugestie rodziców dotyczące swojej pracy.
Coraz częściej zdarza się, że rodzice wychodzą naprzeciw wymaganiom placówek i włączają się do współpracy z placówkami oświatowymi na rzecz realizacji zaplanowanego programu kształcenia. Pomagają nauczycielom w organizacji wycieczek szkolnych i festynów, czasami nawet angażują się w proces pozyskiwania funduszy na organizację imprez szkolnych. Angażują się w prace rad rodziców, a nawet rad szkół. Kolejnymi formami współpracy, jakie mogą być stosowane w relacjach rodzic nauczyciel są:
- kontakt telefoniczny (szczególnie w czasie choroby dziecka);
- dostarczanie rodzicom szczegółowej oceny opisowej, np. w formie listu do rodziców zawierającego informacje o postępach dziecka, ale także propozycje konkretnych działań zaradczych przedstawionych w przystępny dla rodziców sposób,
- spotkania w ramach ,,dni otwartych” szkoły, w czasie których można organizować wystawy, aukcje, wernisaże prac dzieci, ryneczki zbierające fundusze na rzecz placówki, bądź w celach charytatywnych,
- wiadomości na specjalnie wydzielonych tablicach informacyjnych dla rodziców,
- wycieczki i wyjścia poza szkołę współorganizowane przez rodziców;
- udział rodziców w zajęciach – prezentowanie wykonywanego przez siebie zawodu, hobby;
- wspólne działania, np. przy okazji ,,sprzątania świata” lub balu karnawałowego;
- klasowe i szkolne uroczystości, np. Dzień Mamy, spotkanie z Mikołajem,
- warsztaty pedagogizujące,
- warsztaty dla rodziców i dzieci.
Niezmiernie ważną kwestią jest wyznaczenie także zakresu współpracy. Jako najważniejsze, powinny się w nich znaleźć:
- wszelkiego rodzaju starania o zapewnienie warunków prawidłowego rozwoju dziecka,
- inicjowanie poczynań pedagogicznych rodziców,
- oddziaływanie na postawy rodzicielskie,
- podnoszenie kultury pedagogicznej i poszerzanie wiedzy rodziców o rozwoju i wychowaniu w okresie dzieciństwa,
- pomoc rodziców w ulepszaniu pracy przedszkola,
- monitorowanie efektywnej współpracy.
Reasumując powyższe rozważania w całym procesie budowania więzi nauczyciel-rodzic bardzo istotne jest odnalezienie wspólnego celu, kolejno skupienie się na dobrze dziecka, następnie realizowanie wszelkich założonych działań we wzajemnym porozumieniu. Nie mniej ważna jest kwestia wzajemnego obdarzenia się zaufaniem oraz stworzenie przyjaznej atmosfery na każdej płaszczyźnie wspólnej pracy. Poprzez wielorakie formy współpracy rodzice mogą pomagać nauczycielowi oraz sami angażować się w zapewnianie dzieciom wszystkiego , co niezbędne im do prawidłowego rozwoju. Należy dążyć do tego , by efektem współpracy nauczycieli i rodziców były zadowolone dzieci, zadowoleni rodzice oraz zadowoleni i darzeni zaufaniem nauczyciele.
LITERATURA:
Osobiste spostrzeżenia na podstawie pracy własnej,
- Dąbrowska, Dom – przedszkole, poszukiwanie form współpracy, „Wychowanie w Przedszkolu” 2000, nr 7,
C.J. Christopher, Nauczyciel – rodzic. Skuteczne porozumiewanie się, GWP, Gdańsk 2009,
- Łobocki, ,Współdziałanie nauczyciela i rodziców”, Warszawa 1985.